Written by 
Znowu boli Cię głowa? Migrena – choroba przewlekła czy świetna wymówka? Czym jest migrena i jak sobie z nią radzić? Czy da się ją wyleczyć? Wiele osób zadaje sobie te pytania, bo cierpią oni sami lub ich bliscy, nawet małe dzieci. Bo często traktowana pobłażliwie przypadłość nie jest tylko bólem głowy.
– Czym jest migrena? –
Migrena jest jednym z najczęstszych i najbardziej uciążliwych zaburzeń neurologicznych, dotykających ludzi na całym świecie. Często występujący ból głowy, nazywany migreną, może być bardzo nieprzyjemny i wpływać na jakość życia. W tym artykule omówimy, czym jest migrena i jak można się jej pozbyć.
Migrena to rodzaj bólu głowy, który charakteryzuje się silnymi i pulsującymi bólami po jednej stronie głowy. Mogą one trwać od kilku godzin do kilku dni i towarzyszyć im objawy takie jak nudności, wymioty, światłowstręt i nadwrażliwość na dźwięki. Przyczyną migreny są zmiany w mózgu, które prowadzą do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia poziomu neuroprzekaźników, takich jak serotonin. Czynniki, które mogą prowokować migrenę, to m.in. zmiany hormonalne, nieprawidłowe nawyki żywieniowe, stres, brak snu i pewne leki.
Typowo migrena rozpoczyna się w młodym wieku – u przeważającej większości pacjentów pierwszy napad migreny pojawia się do dwudziestego roku życia. Migrena może jednak rozwinąć się tak naprawdę w każdym wieku – zdarza się, że ten typ bólu głowy pojawia się już u dzieci, jak i możliwe jest to, że do pierwszego epizodu migreny dojdzie dopiero w podeszłym wieku. Migreny zwyczajowo uważane są za typowo kobiecy problem – słusznie, bo tak naprawdę 3/4 spośród wszystkich osób, które cierpią na migreny, to właśnie panie.
– Jakie są rodzaje migreny? –
Migrena jest chorobą neurologiczną, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Istnieje wiele rodzajów migreny, a najczęściej spotykane to migrena bez aura i migrena z aurą.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, około 15% ludzi na świecie cierpi na migrenę, a kobiety są bardziej narażone na jej wystąpienie niż mężczyźni. W Europie migrena dotyka około 12-20% populacji, a w Stanach Zjednoczonych około 12% ludzi cierpi na tę chorobę.
Migrena z aurą występuje u około 25% ludzi z migreną, a aura zazwyczaj trwa od 5 do 60 minut. Objawy aury mogą obejmować zaburzenia widzenia, takie jak mroczki, rozbłyski światła lub zniekształcenia obrazu, a także zaburzenia czucia, takie jak drętwienie w obrębie twarzy lub kończyn.
Migrena bez aury jest najczęściej występującym rodzajem migreny, a ból zazwyczaj pojawia się po jednej stronie głowy, ale może również wystąpić po obu stronach. Ból jest silny i pulsujący, może towarzyszyć mu nudności, wymioty i nadwrażliwość na światło i dźwięk.
Inne rodzaje migreny to migrena związaną z menstruacją, która występuje u około 14% kobiet, migrena przewlekła, która występuje u około 1-2% populacji, migrena związana z używaniem leków, która może wystąpić u osób, które stosują leki przeciwbólowe zbyt często lub w dużych ilościach, a także migrena opóźniona, która pojawia się z opóźnieniem po urazie głowy.
Wniosek z tych danych jest taki, że migrena jest chorobą powszechną i poważnie wpływa na życie milionów ludzi na całym świecie. Dlatego ważne jest, aby wdrożyć odpowiednie metody leczenia i zapobiec dalszemu pogorszeniu stanu zdrowia.
Oprócz migreny bez i z aurą oraz migreny związaną z menstruacją, przewlekłą, związana z używaniem leków i opóźnioną, istnieją też inne rodzaje migreny:
- Migrena hemiplegiczna – rzadka forma migreny, która może powodować tymczasowe paraliżenie jednej strony ciała i zaburzenia mowy.
- Migrena oczna – objawy tego rodzaju migreny koncentrują się wokół oczu i obejmują bóle głowy, zaburzenia widzenia i bóle oczu.
- Migrena związaną z ćwiczeniami fizycznymi – występuje zwykle u osób, które uprawiają intensywny wysiłek fizyczny, takie jak jogging lub jazda na rowerze, i charakteryzuje się pulsującym bólem głowy.
- Migrena związaną z jedzeniem – niektóre pokarmy, takie jak czerwone wino, czekolada i sery, mogą wywoływać ataki migreny u niektórych ludzi.
- Migrena związaną z czynnikami środowiskowymi – niektóre czynniki środowiskowe, takie jak zmiany pogodowe, wysokie ciśnienie atmosferyczne, zanieczyszczenie powietrza i światło błyskowe, mogą wywoływać ataki migreny.
- Migrena błyskawiczna – charakteryzuje się nagłym, intensywnym bólem głowy, który pojawia się nagle i trwa krótko, zwykle około jednej godziny.
- Migrena związaną z alergiami – niektóre alergie pokarmowe lub kontaktowe mogą powodować ataki migreny.
Dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na czynniki wywołujące migrenę i stosować odpowiednie strategie leczenia, takie jak leki przeciwbólowe, triptany, leki przeciwzapalne, a także unikanie czynników wywołujących.
– Jakie są objawy migreny? –
W migrenie z aurą napad bólowy poprzedzony jest fazami zwiastunów oraz aury. Objawami zwiastunowymi migreny jest:
- ogólne zmęczenie,
- drażliwość,
- naprzemiennie występujące stany depresyjne i euforyczne,
- ospałość, znużenie, wyraźne pogorszenie samopoczucia i obniżenie komfortu życia.
Zwiastuny migreny występują najczęściej na kilka dni do kilku godzin przed napadem bólu głowy. Po fazie zwiastunowej, w przebiegu choroby pojawia się aura.
Po ataku migreny występuje zwykle zmęczenie i senność.
Ze względu na występowanie wielu rodzajów choroby – nie wszystkie objawy ujawnią się u każdego pacjenta. Ich nasilenie również może być różne. Stąd częste nieporozumienia nawet między samymi migrenowcami – jedni uważają, że napad jest pewnym dyskomfortem, podczas gdy inni zwijają się z bólu i nie są w stanie wykonywać praktycznie żadnych czynności.
– Jak powstaje migrena? –
Migrena jest złożoną chorobą, której mechanizm powstawania jest nadal przedmiotem intensywnych badań naukowych. Według obecnej wiedzy, migrena jest związana z nieprawidłowościami w regulacji układu nerwowego oraz krążenia mózgowego.
W trakcie napadu migreny dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych, co prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi do mózgu. Następnie, w wyniku reakcji tych naczyń na zmniejszony przepływ krwi, następuje ich rozszerzenie, co powoduje zwiększenie przepływu krwi i wydzielanie szeregu substancji chemicznych, w tym serotoniny, prostaglandyn i czynników zapalnych. Te substancje wpływają na receptory nerwowe w mózgu, powodując ich nadwrażliwość i wywołując ból.
Badania sugerują, że u pacjentów z migreną występują nieprawidłowości w działaniu neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina czy noradrenalina, a także w procesach zapalnych i oksydacyjnych zachodzących w mózgu. Jednym z ważnych czynników wywołujących migrenę są zmiany w czynnościach niektórych obszarów mózgu, takich jak kora mózgu, móżdżek czy pniu mózgu.
Istnieją także czynniki wywołujące migrenę, takie jak czynniki zewnętrzne, np. stres, zmiany pogodowe, niedobór snu, nieprawidłowe nawyki żywieniowe, zanieczyszczenie środowiska, niektóre leki czy określone zapachy, dźwięki lub światła. W przypadku niektórych pacjentów, migrena może być również związana z określonymi czynnikami wewnętrznymi, takimi jak zmiany hormonalne u kobiet (np. menstruacja, ciąża, menopauza), a także genetyka, ponieważ wiele badań wskazuje, że istnieje dziedziczna skłonność do występowania migreny.
Wciąż wiele pozostaje do zbadania w dziedzinie powstawania migreny, ale coraz większa wiedza na ten temat daje nadzieję na opracowanie skuteczniejszych metod leczenia i zapobiegania tej chorobie.
– Czy migrena jest chorobą genetyczną? –
Czynniki genetyczne pełnią dosyć istotną rolę jeśli chodzi o występowanie migreny. U blisko 70% chorych na migrenę zanotowano przypadki migreny w rodzinie. Z kolei dzieci migrenowców mają prawie 4-krotnie większą szansę na zachorowanie na migrenę niż reszta populacji. Musimy pamiętać jednak, że jest to choroba wieloczynnikowa i bardzo dużo zależy od naszego stylu życia i otoczenia.
Co wywołuje napad migreny?
Napad migreny może być wywołany przez wiele czynników, w tym stres i odprężenie po stresie, zaburzenia snu (zbyt długi lub zbyt krótki sen), spożywanie pewnych pokarmów, wahania poziomów hormonów, zmęczenie i wysiłek, leki, gwałtowne zmiany pogody i wysokości, intensywne światło, hałas, zapachy, zanieczyszczenia, jak również głód.
Wśród spożywanych pokarmów szczególnie ważne są produkty zawierające tyraminę i fenyloalaninę, takie jak banany, owoce cytrusowe, sery, czekolady oraz alkohol, zwłaszcza czerwone wino. W przypadku kobiet migreny często są związane z cyklem menstruacyjnym, co wynika z wahania poziomów hormonów w organizmie.
Spożywanie niektórych leków, takich jak niektóre środki przeciwbólowe lub antykoncepcja hormonalna, może również wywoływać migreny. W przypadku antykoncepcji hormonalnej zaleca się stosowanie pigułki jednoskładnikowej, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia migreny.
Ponadto, gwałtowne zmiany pogody lub wysokości mogą wpływać na wystąpienie migreny, co może być związane ze zmianami ciśnienia. Jasne światło, hałas, intensywne zapachy, zanieczyszczenia wody lub powietrza, a nawet głód również mogą być czynnikami wywołującymi migreny.
Należy pamiętać, że nie wszystkie czynniki wywołujące migreny mają takie same działanie u wszystkich ludzi, a ich wpływ na migreny może się różnić w zależności od osoby. Warto zatem prowadzić dziennik migrenowy i zwracać uwagę na czynniki wywołujące, aby pomóc w zapobieganiu migrenom.
Kiedy iść do lekarza z migreną?
Migrena jest chorobą, która musi być zdiagnozowana przez lekarza. Zdiagnozowanie migreny wymaga dokładnego wywiadu i odpowiednio dobranej diagnostyki, takiej jak badanie neurologiczne i tomografia komputerowa. Lekarz może również skierować nas do neurologa, który pomoże nam w ustaleniu dalszych kroków oraz zaleci odpowiednie leki. Niezależnie od diagnozy, nie należy lekceważyć częstych bólów głowy, ponieważ nadużywanie leków przeciwbólowych może prowadzić do nasilenia napadów i zmniejszenia skuteczności stosowanych preparatów. W przypadku stosowania leków na migrenę istnieje różnica między lekami przerywającymi napad migreny, które stosuje się, gdy napadów jest niewiele, a lekami zapobiegającymi napadom, które są stosowane regularnie, gdy napady pojawiają się kilka razy w miesiącu lub częściej. Warto pamiętać, że większość leków na migrenę jest dostępna wyłącznie na receptę, dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań.Ból głowy może być spowodowany wieloma różnymi przyczynami. Często bywa, iż pacjenci mylnie twierdzą, że chorują na migrenę, podczas gdy przyczyna ich dolegliwości jest zupełnie inna. Oprócz gruntownie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego ważne są odpowiednio dobrane badania diagnostyczne, aby z całą pewnością potwierdzić lub wykluczyć schorzenie. W celu rozpoznania choroby lekarz zbierze dokładny wywiad odnośnie zaobserwowanych przez pacjenta objawów klinicznych. Dodatkowo oprócz ogólnego badania pacjenta przeprowadza się badanie neurologiczne. Szczególnie pomocne dla zróżnicowania migreny z innymi przyczynami bólów głowy jest badanie tomografii komputerowej. Możemy również dostać skierowanie do neurologa, który ustali z nami dalsze kroki działania (np. rozpoczęcie prowadzenia dzienniczka) oraz zaleci odpowiednie leki. Niezależnie od tego, czy mamy zdiagnozowaną migrenę czy nie, częstych bólów głowy nie należy lekceważyć, ponieważ nadużywanie leków przeciwbólowych czy innych przerywających napad migreny prowadzić może do nasilenia napadów oraz zmniejszenia efektywności preparatów stosowanych przewlekle. Leki na migrenę Bardzo ważne jest, aby pacjent migrenowy rozumiał różnicę pomiędzy dwoma rodzajami leków na migrenę. Jeśli napadów jest stosunkowo niewiele, stosujemy jedynie leki przerywające napad migreny. Jeżeli natomiast częstotliwość ataków uniemożliwia nam normalne funkcjonowanie, bo pojawiają się one kilka razy w miesiącu lub częściej – wtedy prawdopodobnie lekarz zaleci nam stosowanie leków zapobiegających napadom, które należy przyjmować regularnie zgodnie z zaleceniami, bez względu na występowanie migreny. Prawie wszystkie z tych leków dostępne są wyłącznie na receptę.
Warto dodać, że oprócz farmakologicznego leczenia migreny istnieją również metody niemedyczne, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów lub zapobieganiu napadom. Przykładem takiej metody jest biofeedback, czyli trening kontroli reakcji organizmu na stres, który może prowadzić do złagodzenia intensywności bólu migrenowego. Istnieją również inne metody relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja, które pomagają w redukcji napięcia i stresu. Zmiana stylu życia, takie jak zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna, może również pomóc w zapobieganiu napadom migreny. Warto zwrócić uwagę, że każdy przypadek migreny jest inny, dlatego ważne jest, aby pacjent konsultował się z lekarzem i wspólnie z nim opracowywał plan leczenia, który będzie najbardziej odpowiedni dla jego indywidualnych potrzeb.